سامانه مودیان و پایانه های فروشگاهی چیست؟
از قدیم الأیام اعتراض بسیاری از کسبه و فعالان اقتصادی این بوده است که به طور مثال شخصی یا شرکتی با حجم و نوع فعالیت مشابه ما، مالیاتی به مراتب کمتر پرداخت می نماید و در واقع عدالتی در مالیات گرفتن وجود ندارد. با کمی اصرار و التماس امکان کاهش مالیات به صورت چشمگیری وجود دارد، بسیاری از زمان ها با صرف وقت و تحمل هزینه، به اداره امور مالیاتی مراجعه کرده ایم ولی متوجه می شویم که ممیز مالیات در اداره حضور ندارد و باید زمان دیگری مراجعه کنیم و شاید برای شما هم پیش آمده که ممیز مالیات به شما اعلام کرده که فاکتوری در سامانه بابت معامله با شما ثبت شده که غیرواقعی است ولی شما برای اثبات آن باید وقت بسیاری صرف کنید و در اغلب مواقع نیز به نتیجه نمی رسید و باید مالیات کار نکرده را پرداخت نمایید.
این مثال ها قسمتی از مشکلات یک مؤدی مالیاتی و فعال اقتصادی است که درگیری او را با سازمان امور مالیاتی شدیدتر کرده است. سال هاست کارشناسان با الگوبرداری از کشورهای پیشرفته دنیا در حال طراحی سیستمی هستند که این مشکلات را حل کند و عدالت مالیاتی و شفافیت معاملات را برای مؤدیان به وجود بیاورد و هزینه های آن را برای مؤدیان کاهش دهد.
به همین منظور در سال 1398 قانونی تحت عنوان پایانه های فروشگاهی تصویب گردید، که شامل یک سامانه آنلاین می باشد که قرار است کلیه معاملات اقتصادی افراد و شرکت ها در آن منعکس گردد تا علاوه بر شفافیت فعالیت های اقتصادی و عدالت مالیاتی از اقتصاد زیرزمینی جلوگیری نماید، گرچه شاید در ابتدا نحوه کار و برخی از الزامات این سامانه مشکلاتی را برای مؤدیان به وجود آورد ولی تکمیل زنجیره مالیات ستانی باعث خواهد شد تا ریسک فعالیت برای آن دسته از افرادی که غیرشفاف کار می کنند تا حدی بالا رود که مقرون به صرفه نباشد.
از مشکلاتی که در ابتدای کار با این سامانه ممکن است برای مؤدیان و حسابداران به وجود آید، می توان به عدم آشنایی به روند کار و یا مقاومت طرفین معاملات به جهت دادن اطلاعات جهت ثبت در سامانه را اشاره کرد. ولی آنچه مسلم است با جا افتادن فعالیت این سامانه همه مجبور به ثبت اطلاعات در آن خواهند شد.
جهت آشنایی با روال کار سامانه مؤدیان بهتر است بدانید که سازمان امور مالیاتی که قبلا با راه اندازی سامانه my.tax برای هر شخص حقیقی یا حقوقی پرونده ای تشکیل داده بود، که اطلاعات مالیاتی در آن بارگذاری شده بود، اقدام به ایجاد کارپوشه معاملات نیز نموده است و پس از اعلام مشمولیت هر گروه از مؤدیان فاکتورهای خرید و فروش در این سامانه بارگذاری می گردد، که پس از هر خرید موظف به آن هستیم که به این کارپوشه مراجعه و در صورت صحت اطلاعات آن را تأیید نماییم و در صورت مغایرت اطلاعات آن را رد نماییم، تا توسط فروشنده اصلاح یا ابطال گردد.
برای ثبت اطلاعات فروش در سامانه نیاز به یکسری پیش نیازها می باشد که مؤدیان ملزم به اجرای آنها هستند، هر صورتحساب بایستی امکان ارسال به صورت الکترونیکی را داشته باشد و فیلدهای آن مطابق با خواسته های سازمان باشد که این برعهده شرکت های نرم افزاری می باشد تا با افزودن قابلیت ارسال صورتحساب به سامانه مؤدیان این امر را تسهیل نمایند.
هر صورتحساب دارای یک شماره یکتای مالیاتی است که توسط سازمان صادر و اعلام می گردد که برای هر فاکتور منحصر به فرد است، از نیازهای دیگر حافظه مالیاتی است که کلیه اطلاعات صورتحساب ها در آن ذخیره می گردد.
یکی دیگر از عناوین این مبحث پایانه فروشگاهی می باشد که شامل هرگونه سخت افزار یا نرم افزار از جمله کامپیوتر، کارتخوان، درگاه های پرداخت الکترونیکی که دارای ویژگی های زیر باشد را شامل می شود:
1-حافظه مالیاتی
2-امکان اتصال به شبکه های الکترونیکی پرداخت رسمی کشور و سامانه مؤدیان
3-قابلیت صدور صورتحساب الکترونیکی منطبق با استانداردهای سازمان مالیاتی
در قانون سامانه مؤدیان صورتحساب های قابل قبول به دو نوع الکترونیکی و غیرالکترونیکی تقسیم شده اند که خود صورتحساب الکترونیکی شامل سه نوع اول، دوم و سوم می شود.
صورتحساب های الکترونیکی
نوع اول: شامل مشخصاتی از جمله شماره یکتای 22 رقمی مالیاتی است که دارای ویژگی های زیر می باشد:
– قابلیت عرضه کالا یا خدمات به صورت نقد و نسیه
– پذیرش اعتبار مالیاتی خرید انجام شده برای خریدار در صورت ثبت نام در سامانه مؤدیان و ایجاد کارپوشه
– امکان ثبت کلیه اطلاعات مورد نیاز برای مشاغل خاص نظیر طلافروشی، شرکت هواپیمایی و موارد مشابه را داشته باشد.
این نوع صورتحساب دارای اطلاعات کامل خریدار است و هر کالا با شناسه منحصر به فرد ثبت می گردد.
صورتحساب نوع دوم: در این نوع، اطلاعات فروشنده و خدمات و کالا کامل است ولی فاقد اطلاعات خریدار است و فقط در معاملات نقدی و در زمان ارائه محصول و خدمات به مصرف کننده نهایی مورد استفاده قرار می گیرد. در ضمن در این نوع فاکتور برای خریدار اعتبار مالیاتی ایجاد نمی شود.
صورتحساب نوع سوم: این نوع صورتحساب در واقع همان رسیدهای پرداخت وجه از دستگاه های کارتخوان بانکی و یا درگاههای پرداخت الکترونیکی است که متناسب با مشخصات صادرشده از سوی سازمان امور مالیاتی به عنوان پایانه فروشگاهی معتبر را دارا است و برای معاملات نقدی و مصرف کننده نهایی می باشد.
صورتحساب های غیرالکترونیکی نیز به دو نوع صورتحساب کاغذی و شمس تقسیم شده اند.
صورتحساب کاغذی: تمام مشخصات نوع اول الکترونیکی به جز شماره منحصر به فرد مالیاتی را دارد.
صورتحساب شمس: در این نوع یک فرم 3 نسخه ای دارای شناسه یکتای مالیاتی است که در زمان بروز حادثه یا نقص فنی، برای فروش کالا یا خدمات
